Arrestatiekaart van David van Dal. Bron: stadsarchief van Rotterdam.
David van Dal, geboren op 7 maart 1918 in Rotterdam, was samen met zijn broer Gerrit een tweeling. Ze waren samen de jongste kinderen van Samuel van Dal en Hendrika van der Sluijs.
Toen hij 11 jaar oud was heeft David als halfwees (zijn moeder was een jaar eerder overleden) een periode in het Israëlitisch wees- en verpleeghuis doorgebracht aan de Mathenesserlaan 208 in Rotterdam. In ditzelfde gebouw heeft de Rotterdamse afdeling van de Joodsche Raad hier tijdelijk onderdak gehad, nadat de Duitsers het verpleeghuis op 26 februari 1943 hadden ontruimd. David woonde in 1938 nog samen met zijn familie aan de Mauritsstraat 13b in Rotterdam en was piccolo van beroep toen hij zijn ouderlijk huis verliet.
Op 20 september 1939 trouwde hij in Rotterdam met Catharina Gerarda Huberta de Kort, dochter van de Rooms-Katholieke magazijnmeester Adrianus de Kort uit Tilburg en Johanna Wilhelmina Busink uit Amersfoort. Gerrit van Dal, zijn tweelingbroer, was één van de getuigen bij dit huwelijk. David was op het moment van zijn huwelijk hotelbediende van beroep.
Op 1 mei 1943 werd David opgepakt door de Rotterdamse politie. Hij woonde toen aan de Beverstraat 1b. Er staat geen reden van aanhouding ingevuld op zijn arrestatiekaart, maar er is wel een grote rode J op die kaart gestempeld. Hij werd in bewaring gehouden voor “groep 10”, ook wel Groep X genoemd.
Binnen de Rotterdamse politie was deze groep berucht. Het was een afdeling van hulpagenten en informatiedienst-medewerkers met een sterke nationaalsocialistische overtuiging, gevestigd in het bureau Haagseveer. De activiteiten van een aparte groep binnen de afdeling, de Jodenploeg, waren vooral gericht op het aanpakken van Joden, het opsporen en afvoeren van ondergedoken Joden en het verkopen en uitdelen van hun bezittingen, onder meer aan eigen personeel. De medewerkers kregen voor iedere Jood die ze konden oppakken kopgeld, en verdienden zo een aardig centje bij. Een groot deel van het archief van deze groep is aan het eind van de oorlog verbrand. Toch kon er na de oorlog onderzoek gedaan worden naar medewerkers, leidinggevenden en hun praktijken, waardoor duidelijk werd hoe vernietigend, meedogenloos en gewelddadig groep X te werk was gegaan.#
Op 11 mei 1943 werd David naar Westerbork vervoerd. Op zijn gegevens uit de cartotheek van de Joodsche Raad is vermeld dat er vanaf zijn aankomst tot 21 mei 1943 in Westerbork diverse pogingen zijn gedaan om zijn papieren in onder meer Rotterdam en in Amersfoort op te vragen, zoals de doopbewijzen van zijn 2 kinderen en zijn kerkelijke bruiloft met Catharina. Op 21 mei 1943 werden de pogingen gestaakt, onder vermelding van: “stukken retour, verdere stappen geen doel, vermoedelijk op transport”. Gebleken is dat David al op 18 mei 1943 op transport is gegaan naar Sobibor, waar hij op 21 mei 1943 is omgekomen.
Van de 2 kinderen van David en Catharina de Kort is geen informatie gevonden. Wel is bekend dat Catharina de oorlog heeft overleefd. Zij is op 21 oktober 1975 in Bergen Op Zoom overleden.
Gebaseerd op de indexen uit de stadsarchieven van Amsterdam en Rotterdam en gegevens van de websites Ooorlogslevens.nl, JoodsErfgoedRotterdam.nl, wiewaswie.nl en Delpher.nl.
#Over wat Groep 10 binnen de Rotterdamse politie heeft gedaan, heeft F.A.M. van Riet in 2008 een onderzoek geschreven, met als titel “Handhaven onder de nieuwe orde: de politieke geschiedenis van de Rotterdamse politie tijdens de Tweede Wereldoorlog”.
#Op de website van Joods Erfgoed Rotterdam is een speciale pagina aan Groep X gewijd.
#In het boek “Jodenjacht; de onthutsende rol van de Nederlandse politie in de Tweede Wereldoorlog” (2011), onder redactie van Ad van Liempt en Jan Kompagnie, wordt onder meer de aanpak van Groep X beschreven.