monument op de Apollolaan in Amsterdam t.o. het ouderlijk huis (nr. 90) van mijn moeder Henriëtte Hertzberger
Stilte (1957)
column Marijke van den Berg-Leydesdorff
Gestaag tikt de regen op de zwarte paraplu’s om me heen; de druppels glijden er af en belanden op mijn hoofd dat er tussenin staat. We staan bij het, voor een vierjarige wel heel kolossaal lijkend, herdenkingsmonument op de Apollolaan in Amsterdam. Stil kijk ik naar de grond. Stevig hou ik het bosje met kleine narcisjes vast. Ik weet dat er even verderop reusachtige mannen staan. Ze dragen blauwe overalls met helmen en houden geweren vast. Als ik goed tussen de benen door kijk kan ik hun laarzen zien, maar kijken durf ik niet zo goed uit angst dat ze dan gaan schieten. Dus hou ik me stil; muisstil sta ik tussen de rijen met lange zwarte jassen om me heen. Er wordt getrompetterd en ‘geef acht’ geroepen. De vier mannen van de binnenlandse strijdkrachten heffen hun geweren. Trams staan stil. In de verte, bij de oranje knipperbollen, laat iemand zijn motor draaien. Even is er een verontwaardigd geroezemoes en dan is het stil. Twee minuten stil. Doodstil. Ik hoor alleen de regen tikken. Het Wilhelmus wordt gezongen. De benen beginnen zich in beweging te zetten, we schuifelen naar voren richting het monument. Stil leg ik daar mijn bosje ‘4 mei’ bloemen neer. Even kijk ik op naar mijn moeder. Ze staart strak en emotieloos naar de overkant, naar de villa waar ze voor de oorlog woonde –naar haar ouderlijk huis. Allebei haar ouders kwamen niet terug. Zwijgend lopen we naar huis. Over de oorlog werd nooit gesproken. Daar waren geen woorden voor …wat rest was stilte.
Deze column is eerder (4-5-2012) verschenen in het Weekblad van Waterland e.o., het Parool en de Volkskrant